Wanneer mag je (ver)bouwen zonder vergunning?

Bouwen zonder vergunning… Dat zou fijn zijn! Maar wanneer mag dat dan?

Voor de meeste verbouwingen heb je standaard een omgevingsvergunning nodig. Toch bestaan er (zoals wel vaker het geval is) een aantal uitzonderingen op die regel. Sinds 1 november 2014 is het dankzij versoepeling van de wetgeving eenvoudiger om vergunningsvrij aan of uit te bouwen.

Het is belangrijk om uit te zoeken voor welke verbouwingen je een vergunning of meldplicht nodig hebt. Dit om bijvoorbeeld boetes te voorkomen. Maar het is minstens even handig om te weten wanneer je niet vergunningplichtig bent, om zo misschien de rompslomp met vergunningsaanvragen bij de gemeente te vermijden. In deze blog leg ik je uit wanneer je mag bouwen zonder vergunning.

Let op (!) ook bij vergunningvrije verbouwingen gelden nog steeds alle wettelijke regels voor veiligheid en bouwkwaliteit. Je hebt bijvoorbeeld in veel gevallen een constructieberekening nodig!

Binnenshuis bouwen zonder vergunning

Ben je helemaal uitgekeken op de vloer in de woonkamer? Is de keuken in je nieuwe huis dringend toe aan vervanging? Of wil je je interieur gewoon even helemaal omgooien? Dat is geen probleem: over het algemeen mag dit zonder vergunning, zolang dat binnenshuis gebeurt en de constructie van de woning niet ingrijpend verandert. Je moet echter nog steeds rekening houden met het burenrecht. Je verbouwing mag dus geen gevaar opleveren voor jezelf of je buren.

Kleine verbouwingen zonder vergunning

Doorgaans geldt dat je geen vergunning nodig hebt voor kleine verbouwingen, zeker als die aan de achterzijde van de woning plaatsvinden. Zolang de constructie van de woning intact blijft, zit je meestal wel goed. Ook normaal onderhoud en eenvoudige verbouwingen aan je woning kunnen over het algemeen zonder vergunning, zelfs aan de voorzijde. Denk hierbij aan dingen zoals het plaatsen van een dakraam, zonwering of verbouwingen aan de kozijnen. Voor erfafscheidingen (bijvoorbeeld het plaatsen van een hek) en het installeren van zonnepanelen hoef je evenmin een omgevingsvergunning aan te vragen.

Uitbreidingen van je woning

Je mag je woning vaak uitbreiden zonder vergunning, zolang dat een beetje binnen de perken blijft. Hier bestaan specifieke afmetingen voor. De achterzijde van het hoofdgebouw (dus je woning) mag je bijvoorbeeld tot vier meter lang vergunningsvrij uitbouwen, zolang dat niet hoger wordt dan vijf meter of de woning zelf. Weet wel dat zodra je een dakterras of balkon aan je uitbouw/bijgebouw wil toevoegen, je daar alsnog een vergunning voor nodig hebt. Voor een dakkapel is dat enkel nodig aan de kant van je woning die aan de openbare weg grenst.

Zolang het kleine uitbreidingen betreft, zit je meestal wel goed en kan je zonder problemen (ver) bouwen zonder vergunning. De specifieke afmetingen voor uitbreidingen van je woning kan je hier vinden, net als een complete lijst van (ver)bouwactiviteiten die je vergunningsvrij mag uitvoeren. Zo mag je bijvoorbeeld ook zonder aanvraag een zwembad of bubbelbad plaatsen, zolang er geen overkapping bij hoort. Opgelet: als je bouwplan niet in deze officiële lijst voorkomt, dan moet je dus wél een vergunning aanvragen! Bovendien geldt ook bijna altijd een meldplicht bij je gemeente.

Let op (!). Als huiseigenaar ben jij verantwoordelijk voor het bouwen volgens de regels. Laat de aannemer bijvoorbeeld geen constructieberekening maken en gaat het fout? Dan ben jij verantwoordelijk.

Verschillende verbouwingen

Als je van plan bent om meerdere verbouwingen uit te voeren, dan bestaat de kans dat je voor sommige geen vergunning nodig hebt, maar voor andere juist wel. Controleer dus altijd voor elke verbouwing afzonderlijk of je al dan niet een vergunningplicht hebt.

(Ver) bouwen zonder vergunning voor mantelzorg

Een belangrijke uitzondering op de vergunningplicht geldt voor verbouwingen ten behoeve van mantelzorg. In of bij een woning mag vergunningsvrij een ruimte bij gebouwd (of uitgebreid) worden voor de huisvesting van een mantelzorger of degene die mantelzorg nodig heeft. Let wel op dat wanneer de mantelzorg vervalt, je de huisvesting ook weer moet terugbrengen naar de oorspronkelijke functie. Dat betekent dat de uitbreiding dan niet meer als zelfstandige woonruimte mag kunnen functioneren.

Welstandseisen van je gemeente

In sommige gemeenten gelden welstandseisen. Dit zijn regels over plaatsing, vorm, kleuren en materialen van gebouwen binnen de gemeentegrenzen. Deze eisen zijn er omdat bepaalde gemeenten willen dat de buitenkant van je woning past in de omgeving. Daar moet je dus altijd rekening mee houden. Als in jouw gemeente geen welstandseisen gelden, heb je in twee gevallen geen vergunning nodig: bij aanbouw op minder dan 1 meter van de openbare weg en als je een dakkapel aan de voorkant van je woning wil plaatsen. Check altijd nog even bij je eigen gemeente!

Checken of je vergunningplichtig bent

Weet je nog steeds niet helemaal of je een vergunning nodig hebt? Bespaar jezelf de tijd en moeite om nodeloos de aanvraag te starten door van tevoren de officiële vergunningcheck te doen. Door een paar vragen te beantwoorden kan je makkelijk zien of er een vergunning benodigd is voor jouw specifieke bouwplannen. Belangrijk om te weten is dat zelfs wanneer je geen vergunning nodig hebt, je alsnog een meldplicht kan hebben. Ook een melding kan je gelukkig makkelijk online doen.

Conclusie: controleer goed of je mag bouwen zonder vergunning

Het loren of je je geplande verbouwing, uitbreiding of bouwwerkzaamheden zonder vergunning kan uitvoeren. Dat scheelt weer tijd en moeite bij de aanvraag, maar ook geld. Aan een omgevingsvergunning hangen namelijk ook kosten vast. Als je twijfelt over jouw bouwplannen en de vergunningplicht, doe dan de vergunningcheck of controleer deze officiële lijst met uitzonderingen.

In het kort

Je weet nu in welke gevallen je mag bouwen zonder vergunning. Je weet dat er verschillen zijn tussen binnen of buiten verbouwen en welke wat de welstandseisen van de gemeente zijn.

Heb je nou toch nog vragen over het bouwen zonder vergunning? Of tips voor andere verbouwers die twijfelen of ze een vergunning nodig hebben?

Laat dan een reactie achter in de berichtenbox. Ik ben benieuwd!